ΠΛΟΙΟ ΤΗΣ ΒΥΒΛΟΥ 10: ΤΟ ΚΑΤΑΡΤΙ

Τα αρχαία Αιγυπτιακά πλοία είχαν αρχικά δίποδα κατάρτια. Κλασσικά, μονά κατάρτια δεν εμφανίζονται στις απεικονίσεις ποντοπόρων πλοίων μέχρι το Νέο Βασίλειο. Συγκεκριμένα τα πρώτα πλοία με μονό κατάρτι απεικονίζονται στον τάφο της Χατσεψούτ (1507 - 1458 π.Χ.), μια ολόκληρη χιλιετία μετά τα πλοία της Βύβλου από το ταφικό σύμπλεγμα του Σεφρή.

Το δίποδο κατάρτι κατεβασμένο στη σκαλωσιά της πρύμνης σε ποντοπόρο πλοίο.

Λόγω του μεγάλου του βάρους το κατάρτι ανέβαζε υπερβολικά το κέντρο βάρους και αποσταθεροποιούσε το πλοίο όταν το πανί μαζευόταν. Για το λόγο αυτό, όταν το πλοίο ταξίδευε με κουπιά, το κατάρτι κατέβαινε και στηριζόταν σε μια σκαλωσιά προς την πρύμνη του πλοίου.

Όπως και στις υπόλοιπες περιπτώσεις οι απεικονίσεις προσφέρουν σημαντικές λεπτομέρειες για το μέγεθος και το σχήμα του καταρτιού. Τα δύο πόδια του καταρτιού ενισχύονταν με μια σειρά από εγκάρσια δοκάρια και στην κορυφή τους κατέληγαν σε ένα σκαλισμένο κομμάτι ξύλο. Η κορυφή του καταρτιού είναι καμπυλωμένη προς τα εμπρός, πιθανώς για να κρατάει τα σχοινιά που συγκρατούν το κατάρτι μακριά από το φουσκωμένο πανί.

Τα πλοία στον τάφο του Σεφρή εικονίζονται είτε να ξεκινούν για το ταξίδι προς την Βύβλο, είτε μόλις φτάνουν πίσω στην Αίγυπτο και έχουν όλα το κατάρτι κατεβασμένο. Δεν σώζεται καμία απεικόνιση των πλοίων της Βύβλου με το κατάρτι σηκωμένο, στην οποία να φαίνεται το σχήμα και το μέγεθος του πανιού. Απεικονίσεις όμως της ίδιας εποχής από πλοία του Νείλου δείχνουν πως οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν δύο αντένες, μια που συγκρατούσε το πάνω μέρος του πανιού και μια το κάτω. Η κάτω αντένα φαίνεται να είναι σταθερή και δεμένη στο κατάρτι. Όταν ήθελαν να μαζέψουν το πανί, το πλήρωμα κατέβαζε την πάνω αντένα μέχρι να ακουμπήσει την κάτω.

Το κατάρτι σηκωμένο με την αντένα και το πανί σε πλοίο του Νείλου.

Οι αντένες φαίνεται να ήταν τυλιγμένες με σχοινί και πιθανώς αποτελούνταν από περισσότερα από ένα παράλληλα ξύλα για πρόσθετη αντοχή. Η επάνω αντένα φαίνεται να ήταν παχύτερη στη μέση και κατέληγε σε καμπύλα άκρα.

Στις απεικονίσεις που δείχνουν το κατάρτι κατεβασμένο οι αντένες απουσιάζουν. Πιθανώς όταν το κατάρτι κατέβαινε αφαιρούνταν και αποθηκεύονταν στο κατάστρωμα.

Η κατασκευή του καταρτιού:






Η κατασκευή των αντένων: 











Η τοποθέτηση του καταρτιού στο πλοίο: 





Comments